2023 ବର୍ଷ ପାଇଁ ଇରାନର ନର୍ଗିସ୍ ମହମ୍ମଦଙ୍କୁ ଦିଆଯିବ ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାର । ସେ ଇରାନରେ ମହିଳାଙ୍କ ଉପରେ ହେଉଥିବା ଅତ୍ୟାଚାର ବିରୋଧରେ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଲଢି ଆସିଥିଲେ । ସେ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ବହୁ ସଂଘର୍ଷ କରିଥିଲେ। ଇରାନରେ ମହିଳାଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ସୁଧାରିବା ପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ ହେତୁ ମହମ୍ମଦଙ୍କୁ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ନରୱେ ନୋବେଲ କମିଟିର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ବରିଟ୍ ରିଏସ୍-ଆଣ୍ଡରସେନ୍ ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ଓସଲୋରେ ପୁରସ୍କାର ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ରିସ୍-ଆଣ୍ଡରସନ୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମହମ୍ମଦଙ୍କୁ 13 ଥର ଜେଲ ଯାଇଥିବାବେଳେ ପାଞ୍ଚ ଥର ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇ ତାଙ୍କୁ ମୋଟ 31 ବର୍ଷ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଛି।
ରିସ୍-ଆଣ୍ଡରସନ୍ କହିଛନ୍ତି, ‘ସର୍ବପ୍ରଥମେ, ଏହି ପୁରସ୍କାର ହେଉଛି ଇରାନରେ ସମଗ୍ର ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ଏହାର ନେତା ନର୍ଗିସ୍ ମହମ୍ମଦଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଜବରଦସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟର ସ୍ୱୀକୃତି । ପୁରସ୍କାରର ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ନୋବେଲ କମିଟିର କାମ ନୁହେଁ । ଆମେ ଆଶା କରୁଛୁ ଏହା ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଜାରି ରଖିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବ । 2019 ରେ ହିଂସାତ୍ମକ ବିରୋଧର ଶିକାର ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସ୍ମୃତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆୟୋଜିତ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ମହମ୍ମଦ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ଯାହା ପରେ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିଥିଲେ । ମହମ୍ମଦ ହେଉଛନ୍ତି ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିବା 19 ତମ ମହିଳା ଏବଂ ଏହି ସଫଳତା ହାସଲ କରିବାରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଇରାନୀୟ ମହିଳା।
ମହମ୍ମଦୀଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ଶିରିନ୍ ଏବଡିଙ୍କୁ 2003 ରେ ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। 22 ବର୍ଷୀୟ ମହସା ଆମିନୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ବିରୋଧ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିବାରୁ ମହମ୍ମଦ ନିକଟରେ ଜେଲରେ ଥିଲେ। ପୋଲିସ ଦ୍ୱାରା ଅଟକ ରହିବା ପରେ ଆମିନୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। 1979 ମସିହାରେ ଇସଲାମିକ ବିପ୍ଳବ ପରଠାରୁ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଇରାନର ଧର୍ମ ଭିତ୍ତିକ ଶାସନ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ ଆହ୍ୱାନ ଥିଲା। ଆମିନୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ସାରା ଦେଶରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀର କାର୍ଯ୍ୟରେ 500 ରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିବା ବେଳେ ପ୍ରାୟ 22 ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା।
ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରରେ 11 ମିଲିୟନ ସ୍ୱିଡେନ କ୍ରୋନର (ପ୍ରାୟ 1 ମିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର କିମ୍ବା 8 କୋଟି ଟଙ୍କା) ନଗଦ ପୁରସ୍କାର ରହିଛି। ଡିସେମ୍ବରରେ ପୁରସ୍କାର ବିତରଣ ଉତ୍ସବରେ ବିଜେତାମାନଙ୍କୁ 18 କରାଟ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ଏବଂ ଡିପ୍ଲୋମା ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି | ସମ୍ମାନଜନକ ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା 350 ଜଣ ମନୋନୀତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ନରୱେ ବିଶେଷଜ୍ଞ କମିଟି ଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ। ଗତ ବର୍ଷର ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରକୁ ୟୁକ୍ରେନ, ବେଲାଋଷ ଏବଂ ଋଷର ମାନବାଧିକାର କର୍ମୀ ଜିତିଥିଲେ । ଏହି ପୁରସ୍କାର ପରେ ଋଷର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ ଏବଂ ତାଙ୍କର ବେଲା ଋଷର ପ୍ରତିପକ୍ଷ ତଥା ସହଯୋଗୀଙ୍କୁ ଏକ ଦୃଢ ବାର୍ତ୍ତା ଭାବରେ ଦେଖାଯାଇଥିଲା।
