ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଦେଶ ଏବେ ‘ଆବର୍ଜନା ମୁକ୍ତ ଭାରତ’ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ଚାଲୁଥିବା ସ୍ୱଚ୍ଛତା ହିଁ ସେବା (ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍) ୨୦୨୩ ଅଭିଯାନ ନାମରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପକ୍ଷର ପର୍ବ ପାଳନ କରୁଛି । ସାମୂହିକ ରୂପରେ ଏକତା ଏବଂ ସଂକଳ୍ପ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଆହ୍ୱାନରୁ ପ୍ରେରଣା ନେଇ, ଗତ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୫ ରୁ ୨୯, ୨୦୨୩ରେ ୧୪ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ୩୨ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଅଭିଯାନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ଦୈନିକ ହାରାହାରି ପ୍ରାୟ ୨.୩ କୋଟି ଲୋକ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ।
ଏହି ‘ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ଦେଶ ପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ପରିଣାମ ପ୍ରାପ୍ତ କରୁଛି , ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତର ୭୫% ଗ୍ରାମକୁ ଓଡିଏଫ ପ୍ଲସ୍ କରିବା ଅର୍ଥାତ୍, ଗ୍ରାମର କଠିନ କିମ୍ବା ତରଳ ବର୍ଜ୍ୟ ବସ୍ତୁ ପରିଚାଳନାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ସହ ଗ୍ରାମର ଖୋଲା ମଳତ୍ୟାଗ ମୁକ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାନ୍ୟତା ବଜାୟ ରଖିବା ସାମିଲ୍ ହୋଇଥାଏ । ପରିମଳ ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପ୍ରତି ସମୁଦାୟର ଏବଂ ସରକାରଙ୍କ ଅତୁଟ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଆଲୋକପାତ କରେ ।
ଚଳିତ ବର୍ଷର ଏହି ଅଭିଯାନରେ ଦେଶର ୩୨ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବେଳେ ମାତ୍ର ୧୪ ଦିନରେ ଦୈନିକ ହାରାହାରି ୨.୩ କୋଟି ଲୋକ ଏଥିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୫ କୋଟି ନାଗରିକ ଶ୍ରମଦାନରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୩.୬୮ ଲକ୍ଷ ଏସବିଏମ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଶ୍ରମ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ । ପାଖାପାଖି ୫୩୦୦ ବେଳାଭୂମି ସଫେଇ, ୪୩୦୦ ନଦୀ କୂଳ ଓ ଜଳପ୍ରପାତର ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ୧୦,୭୦୦ରୁ ଅଧିକ ପୁରୁଣା ବର୍ଜ୍ୟ ବସ୍ତୁ ସ୍ଥଳର ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ୨୪୦୦ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀର ଉନ୍ନତି ଏବଂ ୯୩,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ଥାନର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଆଦି ଏହି ପ୍ରୟାସର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୧୨,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଜଳାଶୟକୁ ସଫା କରାଯାଇଛି, ୬୦,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ସଂସ୍ଥାଗତ କୋଠାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରାଯାଇଛି ଏବଂ ପ୍ରାୟ ୪୭,୦୦୦ ଆବର୍ଜନା ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସ୍ଥାନକୁ ସଫା କରାଯାଇଛି । ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ରୁତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ପାଇଁ ‘ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ର ଅତୁଟ ସମର୍ପଣ ଏବଂ ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ।
ଅକ୍ଟୋବର ପହିଲାରେ ସମଗ୍ର ସରକାର ଓ ଦେଶର ନାଗରିକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଅଭିଯାନ ଚଳାଇବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗ କରିବେ, ଯାହା କି ସକାଳ ୧୦ଟାରେ ନାଗରିକ ମାନଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ‘ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପାଇଁ ଶ୍ରମଦାନ’ ନିମନ୍ତେ ୧ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଜାତୀୟ ଆହ୍ୱାନ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଏହି ଆହ୍ୱାନ ସମାଜର ସମସ୍ତ ଦିଗରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତାର ମହତ୍ୱ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରୁଛି । ‘ମନ୍ କି ବାତ୍’ ର ୧୦୫ତମ ଅଧ୍ୟାୟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅକ୍ଟୋବର ୧ ତାରିଖ ସକାଳ ୧୦ଟାରେ ସମସ୍ତ ନାଗରିକ ମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସାମୂହିକ ଭାବେ ବାପୁଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀ ଅବସରରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପାଇଁ ୧ ଘଣ୍ଟାର ଶ୍ରମଦାନ କରିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ, ଅକ୍ଟୋବର ପହିଲା ଅର୍ଥାତ୍ ରବିବାର ସକାଳ ୧୦ଟାରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଉପରେ ଏକ ବଡ଼ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ଆପଣମାନେ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଏହି ଅଭିଯାନରେ ସମୟ ବାହାର କରି ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଆପଣ ଏହି ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଅଭିଯାନରେ ଆପଣଙ୍କ ରାସ୍ତା, କିମ୍ବା ଆଖପାଖ କିମ୍ବା ନିକଟସ୍ଥ ପାର୍କ, ନଦୀ, ହ୍ରଦ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ଥାନରେ ମଧ୍ୟ ଯୋଗ ଦେଇ ପାରିବେ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ପରିକଳ୍ପନା ଅନୁଯାୟୀ ‘ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ’ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ଦିଗରେ ସରକାରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗ ଗୁଡିକର ପ୍ରୟାସରେ ଏକତାର ପ୍ରତୀକ ସ୍ୱରୂପ ତିନି ଜଣ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମିଳିତ ଭାବେ ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍ ଅଭିଯାନର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହେବା ଚଳିତ ବର୍ଷର ଅଭିଯାନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ । ଏହାର ଫଳାଫଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଏହି କଥାରୁ ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ ଯେ ଶୁଭାରମ୍ଭର ମାତ୍ର ଏକ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ଜଳ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଗଜେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଶେଖାୱତ ଦେଶର ୭୫% ଓଡିଏଫ୍ ପ୍ଲସ ଗ୍ରାମର ସଫଳତା ସମ୍ପର୍କରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।
୭୫% ଓଡିଏଫ ପ୍ଲସ ଗ୍ରାମର ଅନୁମୋଦନ, ଚଳିତ ଥର ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ ଅଭିଯାନ, ଗ୍ରାମୀଣ ଓ ସହରାଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା କରିବା ବ୍ୟତୀତ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଥିବାରୁ ସରକାରଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ୧୦୮ଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ଟ୍ରାଭେଲ୍ ଫର ଏଲଆଇଏଫଇ ଫର କ୍ଲିନ୍ଲିନେସ୍ (ଏଲ୍ଆଇଏଫ୍ଇ ପାଇଁ ଭ୍ରମଣ ପାଇଁ ସ୍ୱଚ୍ଛତା) ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଛି, ସୂଚନା ଓ ପ୍ରସାରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦେଶର ସମସ୍ତ ସିନେମା ସ୍କ୍ରିନରେ ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍ ଭିଡିଓ ବଜାଇବାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଛି ଏବଂ ଦୂରସଂଚାର ବିଭାଗ ସମସ୍ତ ମୋବାଇଲ ନେଟୱାର୍କରେ ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍ ରିଂଟୋନ ବଜାଉଛି । ବେସାମରିକ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ବିଭାଗ ଏବଂ ରେଳବାଇ ବୋର୍ଡ ସମସ୍ତ ବିମାନବନ୍ଦର ଏବଂ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍ ଅଭିଯାନକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ବେଳେ ଏଏସଆଇ ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍ ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ ସହିତ ସମସ୍ତ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ମାରକୀକୁ ଆଲୋକିତ କରିଛି । ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ଦେଶର ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ଓ ବେସରକାରୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପରିମଳ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପହଞ୍ଚାଉଥିବା ବେଳେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ କଲେଜ ଓ ବିଶ୍ୱ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛତାର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଭାଗ ନିଜସ୍ୱ ନିଆରା ଢଙ୍ଗରେ ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍ ଅଭିଯାନକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଏଥିରେ ଯୋଗଦାନ କରୁଛନ୍ତି ।
ଆଉ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଏହି ଅଭିଯାନ ପରିମଳ ବୀର – ସଫେଇ ମିତ୍ରଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ସେମାନଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା ଶିବିର ଓ ଯୋଗ ଶିବିର ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି । ଏସ୍ଏଚ୍ଏସ୍କୁ ସଫଳ କରିବା ପାଇଁ ସମୁଦାୟର ସମସ୍ତ ବର୍ଗ ମଧ୍ୟ ଆଗେଇ ଆସୁଛନ୍ତି । ମହିଳା ଓ ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଗୁଡ଼ିକୁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଏକାଠି କରାଯାଇଛି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଶ୍ରମଦାନ ପାଇଁ କିଛି ଗ୍ରାମକୁ ପୋଷ୍ୟ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜରେ ପାଠ ପଢୁଥିବା ଯୁବକମାନେ ନିଜ ସହର, ସହର ଓ ଗାଁକୁ ସଫା କରିବାରେ ବହୁତ ଉତ୍ସାହ ଦେଖାଇଛନ୍ତି ଏବଂ କଲେଜ ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଗାଁକୁ ପୋଷ୍ୟ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକମାନେ ବେଳାଭୂମି, ପାର୍କ, ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥାନରେ ଶ୍ରମଦାନ କରିବା ସହ ସ୍ୱଚ୍ଛ ସମାଜ ପାଇଁ ନିଜର ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରୁଛନ୍ତି । ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳରେ ଧାର୍ମିକ ନେତାମାନେ ଶ୍ରମଦାନ କରୁଛନ୍ତି । ଚାମ୍ବର ଅଫ୍ କମର୍ସ, ରେଡ୍କ୍ରସ୍ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍ଥା, ବିଭିନ୍ନ ବାଣିଜ୍ୟ ଓ କୃଷି ସଂସ୍ଥା ସ୍ୱଚ୍ଛତା କାର୍ଯ୍ୟରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି ।
ଲୋକମାନେ ମିଳିତ ଭାବେ କରୁଥିବା ସ୍ୱଚ୍ଛତା ସମ୍ପର୍କିତ କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଅଭିଯାନ ଏବଂ ମାନବ ଶୃଙ୍ଖଳା, କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପରିସର ଏବଂ ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଅଭିଯାନ (ଡିଏପିଆରଜିର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଭିଯାନ ୩.୦ ସହିତ ସମନ୍ୱୟ), ରେଳ ଧାରଣା ଏବଂ ଷ୍ଟେସନ, ବିମାନବନ୍ଦରର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ, ବିଶ୍ୱ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଦିବସ ସହିତ ଯୋହଉି ହୋଇଥିବା ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ / ତୀର୍ଥସ୍ଥଳ, ଏଏସଆଇ ସ୍ମାରକୀ / ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳ, ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ, ରାଜପଥ ଏବଂ ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳ, ଚିଡ଼ିଆଖାନା, ଅଭୟାରଣ୍ୟ, ପାର୍କ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଅଞ୍ଚଳ; ଏକକ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ନିଷେଧ ଏବଂ ଶୂନ୍ୟ ବର୍ଜ୍ୟ ବସ୍ତୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟେ । ଏହି ସାମୂହିକ ପ୍ରୟାସ ଆମ ପରିବେଶକୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିଛି ଏବଂ ଏକ ସ୍ୱଚ୍ଛ, ସୁସ୍ଥ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଏହା ‘ଟିମ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ର ଭାବନାକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ।
ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ହିଁ ସେବା, ୨୦୨୩ ଅଭିଯାନ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବେ ଏବଂ ସାମୂହିକ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଭାବନାକୁ ଜାଗ୍ରତ କରିଛି । ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ସମସ୍ତଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପରିଣତ କରିବା ପାଇଁ ବାର୍ଷିକ ଅଭିଯାନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ହୋଇଛି ।
ଏହି ଅଭିଯାନ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ , ଯେତେବେଳେ ବ୍ୟକ୍ତି, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବଂ ସରକାରୀ ଏଜେନ୍ସିମାନେ ଏକ ମିଳିତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ସହିତ ଏକାଠି ହୋଇ ‘ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ’ ମିଶନ ଭଳି ଏକ ଅଭିଯାନ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ ସେତେବେଳେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସଫଳତା ହାସଲ କରା ଯାଇପାରିବ ।
